De visie voor Vliedgrange / Oneness / Eenling neemt vorm aan. Hier presenteer ik de eerste conceptuele ontwerpen van de Vliedberg, een experiment in wording. We onderzoeken de mogelijkheden om dit project in de nabije toekomst te realiseren. Het gehele proces en de ontwikkeling zullen doorlopend met de camera worden vastgelegd, van de eerste spade in de grond tot de volle bloei van het landschap en de innerlijke ruimte.
Vliedgrange / Oneness / Eenling: Van Uitzicht naar Inzicht
De Vliedberg als Experiment in Wording
“Bevolen wordt wie zichzelf niet kan gehoorzamen.” – Zarathustra.
Deze uitspraak, uit Nietzsche’s reis naar het ‘gelukzalige eiland’, raakt de kern van dit project. Het daagt uit tot zelfreflectie: wat drijft al wat leeft? En vooral: Heeft de Aarde een Wil?
Deze vraag vormt het fundament van een diepgaand onderzoek naar de natuur als een levend en intentioneel systeem. In veel culturen en filosofieën wordt de aarde niet gezien als een dode massa, maar als een dynamisch, zelfregulerend organisme met een eigen wil en bewustzijn.
De Aarde als Levend Wezen: Filosofische & Wetenschappelijke Perspectieven
Het project Vliedgrange / Oneness / Eenling brengt diverse perspectieven samen om de ‘Wil van de Aarde’ te verkennen:
- De Gaia-hypothese (James Lovelock & Lynn Margulis): De aarde als een complex, zelfregulerend systeem waarin leven en materie samenwerken om de omstandigheden leefbaar te houden. De Vliedberg functioneert hierbij als een microkosmos van Gaia’s zelforganisatie, waar we de dynamische wisselwerking tussen bodem, planten en klimaat observeren. Margulis’ nadruk op symbiose onderstreept de coöperatieve evolutie die we in de beplanting weerspiegelen.
- Antropologische en Inheemse Perspectieven: In talloze niet-westerse culturen, zoals die van de Bribri in Costa Rica, wordt de aarde beschouwd als een bewuste moederfiguur. Dit project zoekt naar de manier waarop het landschap een eigen dynamiek en ‘wil’ heeft.
- Filosofische Wilsbegrippen (Schopenhauer, Nietzsche, Deleuze & Guattari):
- Schopenhauer: De ‘Wil’ als een fundamentele, blinde kracht die alles in het universum aandrijft. De Vliedberg wordt een experiment waar natuurlijke processen zoals erosie en plantengroei de ‘Wil’ van de natuur zichtbaar maken.
- Nietzsche: De ‘wil tot macht’ van de aarde, een drang tot groei en transformatie. Welke vegetatie ontstaat spontaan? Hoe beweegt de aarde?
- Deleuze & Guattari (Geofilosofie): Denken is niet los van de aarde; kennis is geworteld in het landschap. De Vliedberg functioneert als een ‘rhizomatisch’ netwerk waar elementen elkaar beïnvloeden, zonder vaste hiërarchie. Het is een plek van ‘deterritorialisering’, waar het landschap zichzelf voortdurend aanpast en nieuwe betekenissen genereert.
Goethe’s Plantenkennis en de Levende Maquette
Johann Wolfgang von Goethe, dichter en natuurfilosoof, zag planten als dynamische structuren die zich ontwikkelen vanuit een ‘oerplant’. Zijn visie op de ‘Metamorphose der Pflanzen’ inspireert de beplanting van de Zeeuwse Vliedberg:
- Planten als expressie van universele wetmatigheden: De Vliedberg wordt beplant met inheemse soorten die een natuurlijke, ‘ritmische groei’ vertonen, een afspiegeling van Goethes idee van een innerlijke drang naar vormverandering en perfectie.
- Samenhang tussen groei, licht en omgeving: De Vliedberg fungeert als een observatie-experiment, waar de reactie van plantensoorten op microklimaten en natuurlijke invloeden wordt bestudeerd.
- Beplanting als ritmische structuur: De ecologische combinaties vormen samen een levend kunstwerk, deel van een groter, organisch systeem.
De Vliedberg: Een Levend Kunstwerk & Ervaringsplek
De Vliedberg is meer dan een sculptuur; het is een dynamisch, levend experiment dat de dialoog aangaat met zijn omgeving en de bezoeker.
De Kamer: Waar Oeroude Wijsheid het Heden Raakt
Binnenin de Vliedberg bevindt zich een verstilde kamer, geïnspireerd op de neolithische tombes van Newgrange. De ingang is zo gepositioneerd dat het licht van de winterzonnewende de duisternis raakt – een rituele herinnering aan cyclische tijd, geboorte en wederkeer.
Deze ruimte is bewust gekozen vanwege haar natuurlijke kwaliteit als een plek van rust en verbondenheid. De biogeometrische vormgeving en de oriëntatie creëren een natuurlijke ‘vortex’ – een kruispunt van concentratie en afstemming – waar resonantie ontstaat tussen binnen- en buitenwereld, tussen adem en aarde.
Het is een plek om in de aarde te zijn, om de aarde niet alleen te zien, maar fysiek te voelen – om omhuld te worden door klei, stilte en tijd. Hier krijgt de vraag “Heeft de aarde een wil?” een zintuiglijke dimensie. De aarde spreekt niet in woorden, maar in trilling, geur, vocht en resonantie.
Deze diepgaande ervaring nodigt uit tot introspectie en vertraagde waarneming. Door je terug te trekken in deze eenvoudige kamer van duisternis en licht, wordt het mogelijk te luisteren naar de taal van de aarde, niet met het hoofd, maar met het lichaam.
Conclusie: De Aarde als Levende Dialoog
De combinatie van Schopenhauer, Lovelock, Margulis, Deleuze & Guattari en Goethe biedt geen eenduidig antwoord op de vraag of de aarde een bewustzijn of Wil heeft. Maar ze laten zien:
- De aarde is een autonoom proces dat ons overstijgt.
- De aarde functioneert als een samenhangend, zelfregulerend systeem.
- We kunnen de ritmische patronen van de aarde herkennen en ermee resoneren.
In Vliedgrange / Oneness / Eenling wordt deze dialoog tastbaar, ruimtelijk en ervaarbaar gemaakt. Het is een uitnodiging aan elke bezoeker om zelf deze diepgaande vragen te verkennen en een hernieuwde verbinding met de levende Aarde aan te gaan.
Vliedgrange: Een impressie van de ‘voltooide Vliedberg’, waar de inheemse Zeeuwse flora de ‘earthbag’-constructie omarmt en transformeert in een levend kunstwerk. Deze afbeelding visualiseert het ‘inzicht’ dat door het project tastbaar wordt gemaakt.
Sculptuur Oneness: lengte 90 cm
KERNIDEE: Oneness/Eenling
De sculptuur Oneness/Eenling, gelegen op de toekomstige Vliedgrange, belichaamt een diepgaande verbinding tussen verschillende dimensies van ons bestaan. De kernideeën die dit kunstwerk vormen, zijn:
- Verbinding: De symbiose tussen mens en natuur, en de onzichtbare brug tussen de geesteswereld en de materiële werkelijkheid.
- Oergrond: De Zeeuwse klei als fundament en symbool van identiteit, verankerd in de rijke geologische geschiedenis van het landschap.
- Levenskracht: De es, het hout waaruit de sculptuur is vervaardigd, staat voor transformatie en de mythische verbinding tussen hemel en aarde.
- Schepping & Wedergeboorte: De eivorm van de sculptuur symboliseert nieuwe aanvang, cyclische wedergeboorte en de universele eenheid.
- Acceptatie & Ervaring: De erkenning van imperfectie en de diepe waardering voor de rijkdom die voortkomt uit levenservaring.
- Synchroniciteit: Het concept als een weg om de diepere, betekenisvolle verbondenheid tussen menselijke ervaring en natuurlijke processen te ervaren.
